هوشمند سازی ساختمان
امروزه دیگر خانه تنها سرپناهی برای در امان ماندن از گرما و سرما نیست. دیگر مفهوم آن از ابزاری برای حفظ امنیت در مقابل خطرات محیطی و اجتماعی و طبیعی فراتر رفته است .
تعریفی که دنیای امروز بر گرفته از خواستگاه های انسان مدرن از محل زندگی و یا کار و حتی صنعت دارد فاصله زیادی از آن تعریف ابتدایی کلاسیک گرفته است . بالاتر رفتن تدریجی سطح توقع از ساخت ساختمان این علم را به سمت و سوی دیگری برده است.
(Building Management System(BMS) مدیریت هوشمندسازی ساختمان در پاسخ به این نیاز بوجود آمده است .
دلیل دیگری که ضرورت توسعه این علم را دوچندان می کند کمک به بهینه سازی مصرف انرژی و زمان در ساختمان است که شاید حتی قابل توجیه تر از دلایلی که پیشتر عنوان شد می باشد. با بالاتر رفتن روز افزون هزینه های انرژی و کم شدن آنها ، انسان بطور ناگزیر چاره ای جز استفاده بهینه از منابع انرژی و رفتن به سمت انرژی های جایگزین پیش پای خود نمی بیند که تمام آنها با هوشمند سازی ساختمان میتواند تحقق یابد.
با توجه به این مباحث محققان اعتقاد دارند که در آینده نه چندان دور ساختمان های هوشمند از یک کالای لوکس به یک موضوع عمومی در ساخت و ساز و نیاز بشر تبدیل خواهند شد.
سامانه جدید مبتنی بر مدیریت مصرف انرژی از حدود سال 1980 میلادی در دنیا به یکی از مهمترین مبانی طراحی و اجرای ساختمان نسل جدید تبدیل شد ولی در سالهای اخیر با شتاب بسیار بیشتر و در ابعاد بزرگتری شروع به بازکردن جای خود در صنعت ساختمان کرده است.
این تکنولوژی شامل مجموعه ای از نرم افزارها و سخت افزارهایی است که توانايي کنترل مصرف و کارکرد بخش های مختلف و متنوعی در ساختمان را به اشکال مختلف اعم از سوییچ سنسوری و یا حتی از طریق تلفن همراه دارند و مدیریت آن را به دست کاربر یا برنامه ریزی که او برای شرایط مختلف کرده است می سپارد.
هدف و وظیفه این مجموعه تحلیل مستمر بخش های مختلف ساختمان و اعمال دستورهای مناسب به صورتی که بهینه ترین حالت در هر لحظه اتخاذ شود است و همچنین این سیستم با هدف کاهش هزینه های پنهان ساختمان و تخصیص منابع انرژی صرفا به فضاهای بهینه مد نظر قدم برمیدارد.
شاید در نگاه اول تنها بحث برق و آب به عنوان هزینه های قابل بهینه شدن یک ساختمان به نظر بیاید ولی با نگاه دقیق تر و با اتکا به پیشرفت تکنولوژی ، پایانی برای ساختن یک سازه هوشمند بهینه وجود ندارد بطوری که امروز موتورخانه های هوشمند ، سیستم های امنیتی هوشمند، کنترل تردد، سیستم های اعلام و اطفا حریق ، سیستم کنترل آسانسور هوشمند ، سیستم های صوتی و تصویری هوشمند، سیستم کنترل پرده، سیستم های روشنایی هوشمند ، سیستم های گرمایش - سرمایش هوشمند، آبیاری هوشمند و نهایتا سناریوهای هوشمند قابل اجرا می باشد که یک زندگی مدرن جذاب را برای ما متصور است . زندگی که لایق انسان مترقی امروز است.
حال به اختصار و برای ساختن تصویر کامل تری از این سیستم ها در مورد چند سیستم کاربردی تر چند خطی می نویسیم :
*سیستم های امنیت هوشمند :
این سیستم ها با افزایش جرم و جنایت ضروری بنظر می رسند و یکی از پرمصرف ترین و همه گیر ترین سیستم های هوشمند سازی هستند که میتوانند تضمین مال و جان ساکنین را تامین کنند. درب های ضد سرقت ، قفل های برقی، دوربین های مدار بسته ، سیستم های اعلام سرقت و … از انواع امکانات این سیستم است که با تلفیق آن با اپلیکیشن های موبایل می توان از هر نقطه از جهان ، خانه را زیر نظر داشت. حتی می توان از حضور شخص بیگانه در نقطه های مختلف ساختمان اطلاع پیدا کرد. سیستم امنیتی هوشمند قابل برنامه ریزی است و حتی تله گذاری بسته به خواست کارفرما و نوع کاربرد را فراهم می سازد.
*سیستم اعلام و اطفای حریق هوشمند :
در آتش سوزی ها اولین مشکلی که با آن روبرو هستیم تشخیص موقعیت حریق است که در سیستم های معمولی تنها آژیر قابل درک است ، این مشکل با سیستم های اعلام حریق هوشمند آدرس یاب که موقعیت دقیق محل حریق را اعلام میکند حل شده است . در این مدل به علت حذف پنل مرکزی سیستم اعلام حریق متمرکز هزینه های نصب و راه اندازی مشابه حالت قبلی می باشد. عکس العمل سیستم های هوشمند جدید بسته به خواسته کارفرما بازده بسیار وسیعی دارد که از آژیر خطر، ارسال اس ام اس ، قطع گازورودی، باز کردن سیستم اطفای حریق، مشخص کردن محل آتش سوزی بر روی دوربین های مدار بسته و قطع برق اصلی و روشن شدن برق های محل های اضطراری است.
*سیستم کنترل پرده هوشمند :
یکی از سیستم هایی که علاوه بر مباحث بهینه سازی نور و کنترل دما ، در سناریو های مختلف بسیار کاربردی است سیستم کنترل اتوماتیک پرده ها می باشد. در بسیاری از حالات در جرگه موارد تزیینی و زیبایی شناختی نیز قرار میگیرد. بطور مثال با توجه به زمان تابش طلوع خورشید پرده ها کنار رفته و چـــراغ های خواب خاموش می شوند . سیستم های پرده حالات بیشماری از سناریو را می تواند ایجاد کند که همه آنها قابل برنامه ریزی از طرق مختلف از جمله موبایل و ریموت کنترل است.
*سیستم کنترل آّبیاری هوشمند:
یکی از دلخوشی هایی بسیاری از افراد نگهداری از باغچه و گیاهان خانگی است و دغدغه آبرسانی به آنها در سفرها و مواقعی که در منزل نیستید همیشه وجود دارد. سیستم های آبیاری هوشمند این امکان را ایجاد کرده که از طریق تلفن همراه خود از راه دور این کار را به بهترین شکل انجام دهید. این سیستم ها حتی قابل برنامه ریزی می باشند که درصورت فراموش کردن اتوماتیک آبیاری به بهینه ترین حالت و در هر ابعادی انجام شود. پر و خالی کردن استخر و تغییر دمای آن نیز از جمله مواردی است که در این گروه قرار می گیرد .
*کنترل هوشمند سيستم های صوتی وتصویری:
ایجاد شبکه در بین تمامی سیستم های صوتی - تصویری خانه و ویلای شما بدون نیاز به سیم کشی و امکان انتقال صدا از اتاقی به اتقاقی دیگر و از طبقه ای به طبقه دیگر و بیشمار سناریو جذاب با ترکیب این امکانات است که با اضافه شدن آنها به نورپردازی و سایر سیستم های هوشمند محل زندگی شمارا به جایی تبدیل میکند که ترک آن بسیار دشوار خواهد بود .
*سیستم سرمایش - گرمایش هوشمند:
بهینه ترین سیستم هوشمند قابل پیاده سازی در ساختمان مدیریت صحیح و هوشمند سرمایش و گرمایش آن است که با توجه به هزینه مصرف بالای انرژی آن و بازگشت سرمایه در کوتاه ترین زمان بسیار مورد علاقه سازندگان می باشد. سیستم های کنترل هوشمند ساختمان امکان اینکه علاوه بر برنامه ریزی های متنوع با توجه به فصل را می دهد می تواند به هشدار هایی برای انواع اتفاقات خارج از برنامه ریزی قبلی مجهز شود. ویژگی منحصربفردی که سیستم کنترل هوشمند دما به ساختمان شما می افزاید ، امکان کنترل دمای ساختمان از راه دور می باشد. شما می توانيد مدتی قبل از ورود به ساختمان ، سيستم را فعال نماييد تا در هنگام ورود ، دمای محيط مطابق باخواست و سليقه شما باشد . اين امرنه تنها هزينه های نگهداری سيستمهای سرمايشی و گرمايشی شما را کم و به طول عمرآنها كمك می نمايد ، بلكه شما را در مصرف بهينه انرژي وكاهش هزينه ، ياری خواهد نمود.
*سیستم روشنایی هوشمند:
ایران از پر مصرف ترین کشورهای جهان از نظر میزان مصرف انرژی برق برای روشنایی است. مهمترین روش کاهش این میزان اتلاف انرژی مدیریت و تجهیز این قسمت از ساختمان است که علاوه بر کاهش هزینه ها به بهبود میزان نور محیط نیز کمک های شایانی میکند. ازدیگرمزایای استفاده ازهوشمند سازی سیستم روشنایی ، یاری گرفتن ازانواع روشهای کنترلی ونظارتی از راه دور، و قابلیت تغییرنور محیط ، تغییر رنگ نورآن و تلفیق با سیستم صوتی وهماهنگی با دکوراسیون داخلی می باشد.
*موتورخانه هوشمند:
در سیستم های کنترل موتورخانه های سنتی ، تمام تجهیزات بصورت دستی کنترل می شوند و میزان درجه حرارت آبگرم چرخشی و آبگرم مصرفی در این موتورخانه ها بصورت دستی تنظیم می شود. در موتورخانه های سنتی معمولاً درطول یک فصل تنظیمات دما و … برروی یک عدد ثابت قرار می گیرد . این نوع کارکرد یک ایراد مهم برای موتورخانه های سنتی محسوب میشود بهینه سازی و جلوگیری ازمصرف بیهوده سوخت ،کاهش هزینه های سرویس و نگهداری تاسیسات مکانیکی ، کنترل پمپ های شوفاژ و آبگرم مصرفی و مشعل موتورخانه ، برنامه ریزی زمانی مناسب وتعریف سالیانه ساعت کار و تعطیلات ، تفکیک قبض های مشترک آب ، گاز و برق و چندین و چند دلیل دیگر دلایلی است که میتواند کاربردی بودن این سیستم را مشخص کند.
*سناریو در ساختمان هوشمند:
از مهمترین امکاناتی که هوشمند سازی به ساختمان می افزاید ، امکان استفاده از سناریو های متفاوت با ویژگی های جذاب و منحصر بفرد است. با استفاده ازسناریوها ، کاربر می تواند مجموعه ای از اعمال متفاوت را تنها با فشردن یک کلید (حتی از راه دور و توسط تلفن همراه) اجرا نماید. سناریوی بیدارباش ، سناریوی خروج از خانه ، سناریوی بازگشت فرزندان به خانه ، سناریوی سینمای خانگی ، سناریوی شام ، سناریوی سفر، سناریوی میهمان ، همگی سناریو هایی هستند که قابل برنامه ریزی در تمامی حالت های نور و صدا و دما و … می باشند.
شاید تا چند سال پیش تمام این امکانات و ایجاد خانه ای با این تکنولوژی و به این هوشمندی تنها در فیلم های علمی تخیلی قابل تصور بود . اما امروز در نزدیکی تمامی ما خانه هایی هستند که مانند یک مادر مارا در آسوده ترین حال خوبمان در هر لحظه همراهی می کنند.
تهیه و تنظیم : مهندس جانان جعفری
