ظروف یکبار مصرف پلاستیکی
1- ظروف يکبار مصرف يلاستيکي
2- ظروف يکبار مصرف گياهي
3- ظروف يکبار مصرف فومي
4- ظروف يکبار مصرف کاغذي
5- ظروف يکبار مصرف آلومينيومي
ظروف يکبار مصرف پلاستيکي از دو روش و سيستم قابل توليد ميباشد
A. توليد ظروف يکبار مصرف پلاستيکي با سيستم توليد نيمه فرمينگ :
B. توليد ظروف يکبار مصرف پلاستيکي با سيستم توليد ترموفرمينگ
ظروف يکبار مصرف با مواد اوليه پليمري بصورت عمده مصرف از 4 نوع مواد اوليه پلمري توليد ميشود که از نظرفراواني مصرف نيز به ترتيب زير ميباشند
توضيح مشخصات و کاربرد و مزايا ي انواع ظروف پلاستيکي نسبت به همديگر
1 – ظروف پلي استايرني
ظروف يکبار مصرف با مواد اوليه پلي استايرني ، که از ابتدا نيز ظروف يکبار مصرف با اين نوع مواد اوليه توليد و وارد زندگي مردم شده خود در دو نوع ميباشند که از نظر استحکام و فرم پذيري و رنگ به شرح ذيل ميباشد :
1 الف – ظروف پلي استايرني هايمپک (HIPS ): اين نوع ظروف داراي رنگي مات متمايل به سفيدي ميباشد که ظروف يکبار مصرف سفيد رنگ يا رنگي از اين نوع مواد ، که با تررکيب با رنگ سقيد و يا هر رنگ مورد نظر توليد ميشود . ظروف هايم پک از نظر نرم بودن نسبت به نوع ديگر بسيار نرم و انعطاف پذير بوده ولي در صورت مچاله شدن و فشار بيش از حد مشخصي ظروف ترک و شکسته ميشود از اين ظروف قبلا براي بسته بندي صنايع لبني استفاده ميشد و همکنون نيز تا حدي مصرف دارد مانند ظروف ماست ، خامه ، پنير و بستني و ظروف آبميوه خوري سفيد رنگ و همچنين ظروف غذا بدون درب که سابق مصرف داشت و همچنين انواع ديس ها و بشقابهاي يکبار مصرف
اين ظروف در ظروف بسته بندي مرغ قابل استفاده است.
2 ب – ظروف پلي استايرني کريستال (GPPS) : اين نوع ظروف داراي رنگي شيشه اي و شفاف بوده که ظروف يکبار مصرف شيشه اي و شفاف نوع مواد ، توليد ميشود . ظروف کريستال از نظر استحکام نسبت به نوع هايم پک سخت تر ولي بسيار شکننده ميباشدو در صورت فشار در همان اول ترک و شکسته ميشود اين ظروف بدليل شکنندگي بالا براي بسته بندي خاصي استفاده نميشو و فقط عمدتا براي مايعات استفاده ميشد و همکنون نيز تا حدي مصرف دارد مانند ظروف چايي ( سابق ) و ظروف آبميوه خوري شيشه اي و يا ظروف مستطيل شکل که براي ظرف سالاد در غذا خوري سابقا استفاده ميشد
همکنون در حدود 4 ، 5 سالي است که با رايج شدن ساير ظروف پلاستيکي با مواد اوليه هاي ديگر اين ظروف تقريبا از استفاده در مايعات مخصوصا داغ مانند چاي و يا ماست با شير داغ در حال منسوخ شدن است و در بحث سرطان زا بودن نيز ظروف پليمري اصلي ترين ظروف مورد نظر همين ظروف پلي استايرني ميباشند که بعلت وجود ماده استايرن در مواد اوليه اش که مخصوصا در برخورد با مواد و مايعات داغ اين ماده سمي فوري داخل محلول غآشاميدني مخلوط ميشود و همين علت اصلي و شکنندگي بالا و محدوديت در توليد بعضي از ظرو فبا اشکال و خصوصيات خاص موجب کم شدن مصرف و توليد اين نوع ظروف شده است
لازم به توضيح است ظروف يکبار مصرف کلا در دو نوع روش قابل توليد ميباشد :
روش اول سيستم توليد ظروف يکبار مصرف پلاستيکي با نام: نيمه فرمينگ
درسيستم نيمه فرمينگ تمامي عمليات توليد در يک دستگاه انجام مي شود با ترتيب اين که ، مواد اوليه به شکل گرانول پتروشيمي در قسمتي از خط توليد که اکسترودر ناميده ميشود ، ذوب و تبديل به ورق گرم شده و قبل از سرد شدن ورق البته با توجه به نوع و امکانات دستگاه اين ورق ، بدون نورد و يکنواخت شدن , ورق گرم وارد قسمت پرس شده و در زيرقالب عمليات توليد ظروف انجام مي پذيرد . با توجه به اينکه کل خط توليد شامل يکدستگاه با تکنولوژي ساده تر ميباشد لذا قيمت اين دستگاه نسبت به نوع دوم بسيار پايين تر است
و قابل ذکر است در اين سيستم و دستگاه با توجه به مراحل توليد ، فقط از مواد پلي استايرن ( هر دو نوع کريستال و هايم پک ) ميتوان ظروف يکبار مصرف توليد کرد
ب – ظروف يکبارمصرف پلاستيکي سيستم ترموفرمينگ : (ظروف پلاستيکي PP,PS)
نوع دوم و تقريبا جديد و با کيفيت بالاتر سيستم توليد ظروف در ايران سيستم ترموفرمينگ بوده که خط توليد اين سيستم بر خلاف سيستم قبلي شامل دو دستگاه بوده که در دستگاه اول که به نام خط توليد ورق مي باشد مواد اوليه گرانول به ورق تبديل و به صورت رول توليد مي شود ودر دستگاه دوم که به نام پرس ترموفرمينگ ميباشد ورق آماده توليد شده باعبوراز کوره حرارتي و رسيدن به درجه حرارت لازمه براي فرم گيري وارد قسمت پرس شده و درزيرقالب عمليات توليد ظروف انجام مي پذيرد از مزاياي اين سيستم نسبت به سيستم نيمه فرمينگ مي توان به توليد ظروف از انواع مواد اوليه پليمري مانند پلي پروپلين PP , پي وي سي ,PVC وپت PET و پلي اتيلن PE و حتي گياهي اشاره کرد.
ليوان PP مزاياي بسياري دارد.
البته لازم به توضيح است که در توليد ظروف با اين سيستم بصورت عمده از مواد پروپلين PP به عنوان مواد اوليه استفاده ميگردد که از مزاياي اين مواد نسبت به مواد پلي استايرن(که سيستم قبلي نيمه فرمينگ فقط با مواد پلي استايرن قابليت توليد ظروف را دارد) عدم سرطان زا بودن آن به دليل عدم وجود ماده استايرن در آن است که در مواد پلي استايرني هنگام استفاده از ظروف براي مواد و مايعات داغ استايرن موجود در مواد آزاد شده و مخلوط مواد و مايعات داخل آن ميشود و عاملي بر سرطان زايي آن و تبليغ ادارات وسازمانهاي بهداشتي برعدم استفاده از اين ظروف مي باشد که در سيستم ترموفرمينگ با توجه به امکان توليد ظروف ازمواد پلي پروپلين تمامي موارد و مضرات عنوان شده رفع گشته است . همچنين با امکان توليد مواد پلي پروپيلن در چندين پتروشيمي ايران و متعادل بودن سيستم عرضه و تقاضا قيمت اين مواد داراي نوساني بسيار کمي بوده و در حال حاضرنيز پايينتر از مواد اوليه پلي استايرن بوده که همين امر در بحث توليد بعضي از ظروف عمده مصرف مانند ليوان چاي وآب تفاوت فاحشي از نظر قيمت تمام شده ظروف براي توليد کننده ايجاد کرده است
در سيسيتم نيمه فرمينگ ورق مورد استفاده براي تبديل و توليد ظروف با ظرفيتي محدود و بدون نورد شدن توليد و مورد استفاده قرار مي گيرد ولي در سيستم ترموفرمينگ با توجه به اينکه ورق توليدي در يک دستگاه جداگانه توليد و نورد شده لذا اولا بدليل محدود نبودن رول مورد استفاده براي توليد , ميتوان ظروف را با تيراژي حدود 3 تا 4 برابر بالاتر از سيسيتم نيمه فرمينگ توليد نمود و دوما بدليل نورد ورق توليدي که باعث يکنواخت بودن ورق توليدي در سيسيتم ترمو فرمينگ گشته لذا ظروف توليدي داراي کيفيت يکسان و يک وزن در سيستم ترمو فرمينگ بوده و همچنين اين امر موجب گشته توليد کننده با اعتماد بيشتري از دستگاه ليوان جمع کن اتوماتيک به جاي جمع کردن دستي ليوان استفاده کند که هم بحث بهداشت بسته بندي ظروف با عدم تماس دست با محصول توليدي رعايت و همچنين کاهش تعداد نيروي انساني لازم براي توليد ظروف ,مخصوصا ظروف کوچکتر مانند ليوان را به همراه دارد که در سيستم نيمه فرمينگ بمنظور کنترل کيفي ظروف توليدي استفاده از نيروي انساني براي جمع کردن دستي ليوان امري ضروري است. همچنين توليد ظروف با سيستم ترمو فرمينگ با توجه به اينکه خط توليد شامل 2 دستگاه مجزا بوده که در دستگاه اول مواد اوليه گرانول تبديل به ورق پلاستيکي مي شود و در دستگاه دوم از ورق پلاستيکي آماده ظروف توليد ميشود لذا خود رول به صورت مجزا و بتنهايي به عنوان محصول نهايي فروش براي مصارف کارخانجات بسته بندي فرم سيل يا پوشه هاي پلاستيکي يا کارت تلفن و….مي توان استفاده نمود که در سيستم نيمه فرمينگ اين امر غير قابل امکان ميباشد.
ظروف يکبار مصرف پلي پروپيلني :
اين نوع ظروف که با علامت اختصاري PP در زير ظروف مشخص ميشود تقريبا رنگ شيشه اي و نيمه شفاف بوده که با ترکيب با هر رنگ مورد نظز با همان رنگ قابليت توليد دارد
اين ظروف داراي استحکامي نرمال و قابل قبول در حد ظروف يکبار مصرف بوده ولي از نظر شکنندگي بسيار نرم ميباشد در حدي که درصورت مچاله کردن کامل حتي ظروف نميشکند و دوباره ميتواند به شکل قبلي و بدون ترک برگردد ،اين نوع ظروف که تقريبا چند سالي است رايج شده بدليل عدم وجود ماده استايرن در ترکيب اصلي خود ( پلي پروپيلن ) داراي مواد سمي مانند ظروف قبلي نيست و حتي با توجه به خاصيت مواد آن در صورت ترکيب با مايعات داغ نيز هيچگونه موادي از آن آزاد و در مواد داخل آن نفوذ نميکند
تنها ظروف يکبار مصرف پليمري که در تمامي دنيا بصورت مشترک مشکل بهداشتي نداشته و در حال استفاده است همين ظروف پلي پرو پيلني ميباشد// اين نوع ماده پليمري به حدي در برابر گرما و ساير شرايط مقاوم ميباشد که از مواد اوليه اين ظروف در صنايع تزريقي که ظروف ضخيم بسته بندي آشپزخانه اي را توليد ميکنند ظروف دربدار خاص را که قابليت استفاده براي گرم کردن مواد غذاي داخل ماکرويوميباشد را توليد ميکنند
همکنون نيز از چند سال قبل استفاده از اين ظروف در ايران نيز شروع شده وبدلايل زير استفاده از اين مواد براي توليد ظروف بصورت تصاعدي بالا ميرود
مقاومت خوب در برابر مايعات داغ از نظر عدم تغييير شکل
عدم وجود احتمال سرطانزا بودن مصرف اين ظروف همانند ظروف قبلي پلي استايرني
قيمت پايين مواد اوليه اين ظروف نسبت به ساير مواد اوليه پليمري
توليد مواد پلي پروپيلن در اکثر پتروشيمي هاي ايران (مواد قبلي پلي استايرن در کل ايران فقط در پتروشيمي تبريز توليد ميگردد
با توجه به خاصيت مواد پلي پروپيلن ، امکان توليد انواع ظروف خاص با اشکال مختلف و زوايا قابل امکان است
با انعطاف پذيري بالا احتمال شکستن و ترک برداشتن اين ظروف در موقع حمل وبارگيري نسبت به ساير ظروف بسيار کمتر است
خاصيت و ساختار اين مواد اوليه امکان توليد ظروف با تيراژ بالا تر، نسبت به ساير ظروف را فراهم ساخته است
ظروف يکبار مصرف فومي:
ظروف يکبار مصرف فومي از جنس EPS توليد مي شود و به صورت کلي در 3 مرحله و دستگاه توليد مي گردد.
مرحله و دستگاه اول خط توليد ظروف فومي : دراين مرحله مواد اوليه به صورت گرانول در قسمت اکسترودر خط توليد ذوب و هنگام خروج از T-DIE(محل خروج ورق) به صورت ورق در اثر دميدن گاز مخصوص حالت انبساطي به خود گرفته و بعد از سرد شدن ورق به صورت رول توليد مي شود.
مرحله و دستگاه دوم خط توليد ظروف فومي :در اين مرحله ي که در دستگاه وکيوم فرمينگ انجام ميپذيرد ورق فومي پس از عبور از کوره در قالب مخصوص تحت مکش وکيوم فرم دهي و ظروف شکل گيري شده وو سپس در بعضي از پرسهاي تمام اتوماتيک در ايستگاه آخر ظروف از ورق برش خورده وجدا ميشوند
ولي در بعضي از پرس هاي نيمه اتوماتيک ورق همراه ظروف بصورت ابعاد بزرگي برش خورده و سپس بصورت دستي در پرس ديگري ظروف از ورق جدا ميشود
مرحله و دستگاه سوم دستگاه بازيافت و گرانولساز فومي : در اين مرحله که مرحله بازيافت مي باشد و ورق هاي ضايعاتي اول در دستگاه آسياب مخصوص خرد شده و سپس در وارد اکسترودر دستگاه گرانولساز ميشود و در اين مرحله مواد ضايعاتي با مواد و رنگ افزودني ذوب و مخلوط ميشود و سپس به صورت رشته هاي نازک بسيار داغ از محل هد داي دستگاه خارج و بلافاصله توسط باد يا آب خنک شده و سفت ميشود و در انتهاي دستگاه اين رشته ها به طول و ابعاد لازمه برش خورده و براي استفاده در دستگاه اول که خط توليد ورق ميباشد آماده است
قابل ذکر است مواد اوليه اين ظروف فقط در يکي از پتروشيمي هاي ايران توليد مي شود و به دليل حجيم و منبسط بودن ظروف توليد آن فقط دراطراف شهرهاي بزرگ که فاصله مسافت محل توليد و مصرف بسيار کم باشد داراي توجيه اقتصادي است و از نظر صادرات به علت کرايه بالاي حمل ونقل بدليل حجيم بودن به هيچ عنوان توجيح اقتصادي ندارد مگر در شرايط خاص و با قيمت بالا مانند : عرا
2 - ظروف يکبار مصرف گياهي :
ظروف گياهي شامل ظروفي مي شوند که مراحل توليد آن در سيستم ترموفرمينگ انجام مي پذيرد ولي با اين تفاوت که خود گرانول مصرفي در خط توليد ورق نيز بايد در دستگاهي جداگانه آماده شود.
خط توليد ظروف گياهي شامل 3 مرحله و 3 دستگاه مجزا مي باشد :
در مرحله و دستگاه اول نشاسته ذرت يا برنج يا گندم در يک دستگاه مخصوص بعد از فرآوري لازمه تبديل به گرانول نشاسته گياهي مربوطه مي شود
در مرحله و دستگاه دوم گرانول نشاسته در خط توليد ورقي که با خط هاي توليد ورق پليمري از نظر ساختار سيلندر و ماردون متفاوت مي باشد با مخلوط پليمري با درصد استاندارد ذوب و نورد وتبديل به ورق و به صورت رول توليد مي شود
در مرحله و دستگاه سوم رولهاي ورق گياهي در همان پرس ترموفرمينگ بعد از عبور از کوره حرارتي و گرم شدن پس از ورود به پرس در قسمت قالب عمليات توليد ظروف گياهي انجام مي پذيرد.با توجه به جديد بودن اين سيستم و تعداد کم توليد کنندگان آن وهمچنين قيمت 3 تا 4 برابري خط توليد کامل ظروف گياهي نسبت به خط توليد ظروف پليمري و همچنين بالا بودن قيمت مواد اوليه گياهي نسبت به مواد اوليه پليمري لذا قيمت ظروف گياهي نسبت به پليمري تقريبا در حدود 2 برابرمي باشد و همچنين ظروف گياهي قابليت استفاده در صنايع بسته بندي لبني و بستني را نداشته و قابل آب بندي توسط درب نميباشد
3 - ظروف يکبار مصرف کاغذي:
در اين سيستم کاغذ مخصوص بصورت رول بعنوان مواد اوليه توليد در ضخامتهاي مختلف چاپ شده و يا چاپ نشده وارد دستگاه شده و سپس بعد ازشکل گيري ضايعات آن برش مي خورد و ليوان توليد ميشود. مزاياي نوع کاغذي ليوان , شيک بودن و بهداشتي بودن و تجزيه پذير بودن آن مي باشد ولي عدم توليد مواد اوليه در داخل ايران و وابستگي آن به واردات و همچنين امکان توليد فقط يک نوع ظرف با يک دستگاه (براي هر ظرفي مانند ليوان يا کاسه دستگاه جداگانه لازم بوده و مانند ساير ماشين آلات با تعويض قالب شکل ظروف توليدي تغيير نمي يابد) قيمت ظروف توليدي در حدود 2 تا 3 برابر قيمت ظروف پليمري مي باشد و قابليت استفاده در صنايع بسته بندي لبني و بستني را نداشته و قابل آب بندي توسط درب يا فويل نيست . ولي اين ظروف توانسته حدود 2 درصد از بازار مصرف ظروف يکبار مصرف را به خود اختصاص دهد و در کافي شاپ ها يا هتل ها و پذيرايي در سمينارها و مهماني ها ويا به عنوان تبليغات شرکت با چاپ نام و آرم روي آن استفاده ميشود
خريد اينترنتي ظروف يکبار مصرف بسیارآسان است.